Een sociaal dilemma

De afhandeling van een claim is voor verzekeraars een ‘moment van de waarheid’. Met nieuwe technologieën, zoals AI (data-analyse) is er een mogelijkheid om het claimproces sneller en beter in te richten. Hiermee kunnen kosten worden bespaard, maar er is ook een keerzijde. In een bedrijfstak die is gestoeld op alle mogelijke vormen van risicoverkleining op basis van een traditioneel systeem van premies en schadeclaims, zorgt de technologische vooruitgang voor een onzekere toekomst. Juist al deze nieuwe ontwikkelingen kunnen ook zorgen voor een backfire in het claimingproces. Denk maar eens aan de rol van influencers, social media en andere media. Hoe denkt Frank Kappers, claimconsultant bij Aon, over imagoschade? Zijn dergelijke risico’s te verzekeren?

De rol van social media

“Influencers zijn niet meer weg te denken uit het medialandschap. De magie van influencers werkt alleen twee kanten op,” vertelt Frank Kappers. Hij noemt als voorbeeld een casus uit Frankrijk waarin de rol van social media een enorme invloed uitoefende op een recall-claim van het bedrijf. De casus was als volgt: “Onze cliënt was een Nederlands bedrijf met een vestiging in Frankrijk. Zij leveren o.a. teakhouten keukenmaterialen. In één van de materialen die zij op de markt brachten, werden beestjes gevonden. Dit werd breed uitgemeten op lokale sociale media; en daar haakten consumenten op aan. De claims bleven binnenkomen door de ophef en aandacht van de influencers, terwijl het aantal ‘verkeerd geleverde producten’ nagenoeg nihil was. Dit bleek uit expertise. Wat eigenlijk niets leek te zijn, werd reden voor stille recall, een incident dat door de social media werd verergerd. Door er als Aon samen met de klant bovenop te zitten, kon erger worden voorkomen en was er nagenoeg geen schade. Het bleek erg moeilijk te bestrijden en is al helemaal niet te verzekeren.”

Wat is een terugroepactie?

Feitelijk zijn redenen voor een product recall: kwaliteitsgebreken (zoals geur-, kleur- en smaakafwijkingen), producten die in strijd zijn met (EU-)regelgeving of met een onjuiste vermelding op de verpakking, producten die een (potentieel) gevaar vormen voor de volksgezondheid, producten die moedwillig zijn aangetast (malicious contamination) en producten die op last van de overheid moeten worden teruggehaald. Veel recalls van consumentenproducten hebben betrekking op producten die zijn bestemd voor kinderen. In dit geval leek het te gaan om beestjes in het hout. De insecten zouden afkomstig zijn uit Azië. Uit onderzoek bleek echter dat dit niet het geval was, maar toen was de schade al gemeld. Er ontstond ophef op Instagram en de hele hetze tegen het bedrijf begon. Dit zorgde voor pure imagoschade en dit valt helaas niet te verzekeren.”

Uit het recall-indexrapport (Sedgwick, juni 2022) blijkt dat de totale activiteit op recallgebied van in Europa in het eerste kwartaal van 2022 met 2,4% is gedaald, met name in de farmaceutische sector (28,0%), de sector medische apparatuur (17,3%) en de sector voeding en dranken (10,3%). Bepaalde sectoren, zoals de autoindustrie, zagen het aantal terugroepacties echter aanzienlijk toenemen met 155,1%, evenals de consumentenproducten, waaronder kleding (131,3%), speelgoed (9,0%) en elektronica (44,8%).

Niet alles is verzekerbaar 

“De moraal van het verhaal: besluitvorming rond terugroepacties blijft ingewikkeld. Het is maatwerk en onderhevig aan zeer uiteenlopende factoren. Enerzijds omdat de plicht tot het terugroepen niet altijd helder is. Anderzijds omdat de keten, met alle verschillende bedrijven, halffabricaten, leveranciers en het toegenomen claimsbewustzijn in combinatie met zichtbaarheid op sociale media, het er niet makkelijker op maken. Een alles-in-éénoplossing is helaas niet beschikbaar.” “Uiteraard zorgen extra controles van autoriteiten en betere meetmethodes tegenwoordig voor meer recalls. Maar ook consumentenbewustzijn, media-aandacht, de rol van sociale media en internetpanels spelen zeker een rol in het groeiende aantal recalls. Wat ons advies is, is om processen op orde te hebben. Je moet op zulke momenten snel kunnen schakelen. Ook de bepalingen in de aansprakelijkheidsverzekering voor bedrijven (AVB) zijn van belang,” aldus Kappers. “Een veelgehoord argument om geen verzekering af te sluiten, is dat de verzekering toch niet alles dekt. Inderdaad, zelfs de meest uitgebreide verzekering dekt niet alle schade als gevolg van een imago-incident. Het is niet verwonderlijk dat verzekeraars een uitweg zoeken als de schade tientallen miljoenen euro’s bedraagt. Dat is al gauw het geval, omdat bedrijfsprocessen dagen- of wekenlang stilliggen. Zelfs voor kapitaalkrachtige verzekeraars komen die hard aan. En wat we ook niet moeten vergeten, is dat iedere schade afzonderlijk is. Er is nog niet genoeg kennis aanwezig om een heel protocol af te werken.”

Experts zijn belangrijk

“De rol van experts is belangrijk en is vooral gericht op het onderzoek naar de oorzaak, het veiligstellen van eventueel verhaal/regres, het maken van gedegen afwegingen, advies over wetgeving en de procedure. Zij zullen zaken als onderzoek naar de toedracht en de schuldvraag, procescontrole, relevante wetgeving, veiligheidsnormen, traceability en de vraag of de recall terecht is, uitvoeren. Er dient zo snel mogelijk gedefinieerd te worden wat de gevolgen voor derden zijn. De urgentie van de klant is namelijk niet altijd de urgentie van de verzekeraar, maar het is van groot belang om iets te doen aan schadebeperking en schadestop.”

Samenwerken met ketenpartners is essentieel

“Helaas is de praktijk weerbarstig, dat zagen wij heel duidelijk in Frankrijk. Het gaat nog vaak mis. Neem de oorzaak weg of verhelp deze en vraag je af wie en hoeveel partijen door het probleem worden geraakt. Zijn deze partijen met naam en toenaam bekend of niet? Gaat het om een grote groep?’ Want een nul risico blijft een utopie in het proces. Wijs één hoofdexpert aan. Dat gaat in de praktijk nog vaak mis. We werken binnen de kaders die we hebben, maar wanneer er te veel mensen betrokken raken, wordt de verantwoordelijkheid vaak afgeschoven. Ook zien we in Nederland dat de AVGwetgeving vaak niet wordt nageleefd. Verstandig is om snel in actie te kunnen komen, want ontkennen heeft geen zin. Informeren wel en ervoor zorgen dat je de regie in eigen hand krijgt. Bovendien zou er betere regelgeving tegen misbruik van social media moeten komen. Laten we het hopen!

Zoeken binnen VNAB