‘Betrokkenheid risk engineer betaalt zich altijd uit’
Het verzekeren van horizontale boringen is een niche in de constructiemarkt. Het is belangrijk om een risk engineer vroegtijdig te betrekken bij ondergrondse projecten, zeggen Gerth-Jan Heck, Lead Underwriter Construction and Engineering bij Swiss Re en André Pietjouw van Episcope. “Zonder gedegen vooronderzoek is het lastig het risico te verzekeren.”
Geschreven door Martin Veldhuizen
De Nederlandse aardbodem ligt vol met buizen voor het riool- en drinkwater, elektriciteitskabels en pijpleidingen voor gas, olie en andere stoffen. Met zijn bedrijf Episcope adviseert André Pietjouw sinds 2010 exploitanten van kabels en leidingen, overheden, aannemingsbedrijven, ingenieursbureaus en verzekeraars bij de aanleg van infrastructuur door middel van horizontale boringen.
Complexe materie, volgens André. “Er zijn grofweg twee typen veel toegepaste horizontale boringen. Bij persboringen wordt de boormachine via een verticale schacht op diepte gebracht en daarna door een persboormachine voortgestuwd. Horizontal Directional Drilling (HDD) gebeurt vanaf het maaiveld, waarbij er eerst een gat wordt gegraven en de mantelbuis of leiding er vervolgens doorheen wordt getrokken. Tijdens de werkzaamheden kan het mis gaan. De boor kan vastlopen, op een verkeerde locatie uitkomen of kunnen onbekende obstakels de boorgang belemmeren. Zo stuitte men bij de bouw van het Twentekanaal op een enorme zwerfkei. Daarnaast kan de mantelbuis of leiding en het materieel waarmee de werkzaamheden worden uitgevoerd stuk gaan. Het project kan daardoor vertraging oplopen en de kosten kunnen flink toenemen.”
Forse claims
De premies om het risico van horizontale boringen te verzekeren zijn relatief hoog, zegt Gerth-Jan Heck. “De techniek is relatief nieuw. Het aantal schades is weliswaar lager dan in het verleden, maar we krijgen ieder jaar nog steeds een aantal forse claims. Dat komt onder andere doordat opdrachtgevers de grond onvoldoende (laten) verkennen en aannemers vanuit concurrentieoverwegingen bezuinigen op risicobeperkende maatregelen, zoals het plaatsen van tussenstations bij persingen. Zonder gedegen vooronderzoek naar de grondsamenstelling wordt het lastig het risico verzekerd te krijgen. Hoe meer er aan de voorkant wordt geïnvesteerd om het risico beheersbaar te krijgen en te houden, hoe meer verzekeraars genegen zijn het risico te verzekeren. Daarom is het zo belangrijk om risk engineers als André vroegtijdig bij een project te betrekken. Zij beschikken over de expertise als het gaat om de risico’s bij horizontale boringen.” Een ‘boorplan’ met allerlei informatie over het project kan helpen. Dit bevat bijvoorbeeld een historisch grondonderzoek, welk materiaal en werkmaterieel wordt gebruikt, een beschrijving van het werkterrein en berekeningen over bijvoorbeeld de trekkracht. Een bijzonderheid bij de verzekering van boringen is dat het bij een aantal verzekeraars ook mogelijk is om niet-materiële schades mee te verzekeren. Dat sommige CAR-verzekeringen (Construction All Risk) zijn voorzien van een boorclausule met uitgebreide condities, noemt André ‘baanbrekend’ in de constructiemarkt. “Materiële schade was altijd de driver, maar gelukkig zijn er steeds meer partijen die niet-materiële risico’s van horizontale boringen meeverzekeren op de CAR-polis. Het is mijn werk om binnen de huidige technische mogelijkheden voor alle betrokken partijen een zo gunstig mogelijk risicoprofiel te zorgen, zodat verzekeraars kunnen beoordelen tegen welke premie, eigen risico, voorwaarden, clausules en uitsluitingen ze het risico willen accepteren.”
Blow-out risico
“Een aannemer die met een open front boortechniek onder het grondwaterpeil wil gaan boren, hoeft er niet op te rekenen dat hij bij ons verzekerd kan worden”, gaat Gerth-Jan verder. Een ander voorbeeld is het gebruik van bentoniet, een kleisoort met deeltjes die zo klein zijn dat ze de grond waterdicht kunnen maken. “Bij een HDD-boring is door de slappe boven grondlaag het uitbraakrisico van bentoniet in de eerste en laatste twintig meter van de boring groot. De boring zelf wordt wel verzekerd, het blow-out risico sluiten we dan uit.” Als er tijdens het boren problemen ontstaan die om een nieuwe risicobeoordeling vragen, dan zoekt Gerth-Jan meestal contact met de risk engineer. “Als verzekeraar willen we ook dat de boring slaagt. Vaak moeten er aanvullende maatregelen en dus kosten worden gemaakt om de boring te voltooien. Zijn de kosten daarvan niet te hoog en is de kans van slagen groot, dan kunnen we overwegen om ook het extra risico te verzekeren en niet alleen de schade van dat moment te vergoeden.”
Specifieke risico’s
Terwijl beide mannen zich klaarmaken voor de fotoshoot, benadrukt Gerth-Jan nogmaals dat hij de inbreng van risk engineers belangrijk vindt. “Verzekeraars, makelaars en klanten hebben allemaal hetzelfde doel: een risico verzekeren en een uitkering verzorgen bij schade. Juist bij dit soort specifieke risico betaalt de deskundigheid en betrokkenheid van een risk engineer zich altijd uit.”