Navigeren in een woelige wereld

Gevraagd hoe het anno 2024 gaat met de transportsector, wereldwijd en in Nederland, spreken alle drie van ‘zware tijden’. Tessa wijst op de onder druk staande marges en tegelijkertijd de kostenstijgingen waarvoor logistiek dienstverleners zich gesteld zien, zowel qua personeelskosten als de kosten die gemoeid zijn met de alsmaar toenemende regelgeving (ESG/verduurzamen, energietransitie). “Zo zijn bijvoorbeeld momenteel de kosten voor een elektrische vrachtwagen drie à vier keer hoger dan die voor een traditionele dieseltruck. Kosten die niet één, twee, drie zijn terug te verdienen.” 

Jolien sluit zich daarbij aan. “Vooral kleinere bedrijven hebben het steeds moeilijker om de ontwikkelingen bij te benen. Mede daardoor is er sprake van consolidatie en worden bedrijven in de transport- en logistieke sector alsmaar groter. Momenteel staan veel bedrijven voor een kantelpunt over de vraag in hoeverre zij hun toegenomen kosten één op één kunnen doorberekenen aan hun klanten. Uit vrees voor klant- en dus omzetverlies durft men daar vaak niet aan te gaan. Daarnaast zijn vandaag de dag veel maritieme bedrijven aan het nadenken over de overstap op andere schepen, aandrijving en brandstoffen, ook onder druk van (aangekondigde) prijsprikkels op fossiele brandstoffen.”

Geopolitieke spanningen

Anneke wijst daarnaast op de geopolitieke spanningen (o.a. rond de Rode Zee en Oekraïne/Rusland, China/ Taiwan) en klimatologische ontwikkelingen (storm- en overstromingsrisico). “Behalve de vertraging door het moeten omvaren rond Kaap de Goede Hoop zien we ook een schadestijging. Zo zijn door het slechte weer inmiddels al heel wat containers overboord geslagen die behalve financieel verlies ook milieuschadeproblemen met zich meebrengen. Daarnaast vraagt deze tijd in meerdere opzichten aandacht voor het personeel, zowel het vinden van goed gekwalificeerde medewerkers als wat hun veiligheid bij hun werkzaamheden betreft. “Zo wil de Filipijnen verbieden dat landgenoten als bemanning mee mogen varen op schepen die door de Rode Zee varen. Daar is op zich wel wat voor te zeggen. Veiligheid van mensen moet natuurlijk altijd bovenaan staan.”

Positiever beeld

De transportverzekeringsbranche laat eind 2024 echter een beduidend positiever beeld zien. Anneke, voormalig lid van het bestuur van de wereldwijde transportverzekeraarskoepel IUMI, staaft dat met enkele recente cijfers. De mondiale premiebasis voor maritieme verzekeringen voor 2023 bedroeg naar verluidt $38,9 miljard, wat een stijging van 5,9% betekent ten opzichte van het voorgaande jaar. 

Alle bedrijfstakken droegen aan die groei bij, waarbij de Offshore Energy-sector een stijging met 4,6% boekte, Cargo (goederen) met 6,2% en Ocean Hull (zeecasco) met 7,6%. De verdeling van de premies was niet significant veranderd ten opzichte van 2022, waarbij Cargo het grootste aandeel had met 56,9%, gevolgd door Ocean Hull (23,6%), Offshore Energy (11,9%) en Marine Liability (7,7%). Per regio zette Europa zijn dominantie voort met een aandeel van 48,5% in de mondiale premies, gevolgd door Azië/Pacific (28,1%), Latijns-Amerika (10,9%), Noord-Amerika (7,0%) en de rest van de wereld met 5,5%. In Nederland groeide de transportverzekeringsmarkt met 8% van 820 miljoen euro in 2022 naar ca. 885 miljoen euro vorig jaar, hoger dan de 6%-groei voor de gehele schadeverzekeringsbranche, zo blijkt uit cijfers van het Verbond van Verzekeraars. Sinds 2019 is de omzet naar verwachting met ongeveer 150 miljoen euro gegroeid. 

Op de Nederlandse markt liet het premievolume van de branche Transport in de afgelopen jaren vaak groei zien. In 2022 sloeg de groei om in een daling van 3% maar vorig jaar was er dus weer sprake van groei. Ruim 91% van de premie bestaat uit zakelijke verzekeringen, dat 9% meer aan inkomsten genereerde. Het overige deel betreft verzekeringen voor pleziervaartuigen waarin vorig jaar een omzetgroei van 2% werd geboekt. 

Volgens Tessa lijkt het premieniveau in de transportverzekeringsbranche zich voor de meeste risico’s te stabiliseren met uitzondering van de posten met een forse schadehistorie, die een aanpassing behoeven. Anneke ziet mede door de komst van enkele nieuwe aanbieders de concurrentie op de maritieme verzekeringsmarkt toenemen. “Dat geldt zeker voor de goederenpremies die zullen stabiliseren; de zeecascopremies staan ook wat meer onder druk.”

Nieuwe risico's en schadetrends

Gevraagd naar de actuele trends in transport(verzekerings) land, zegt Jolien naast schaalvergroting ook meer one stop shopping waar te nemen waarbij één vervoerder het gehele traject voor zijn rekening neemt: van het ophalen van de goederen tot het afleveren ervan. 

Tessa zegt dat mede door de situaties rond Rode en Zwarte Zee er vaker wordt gekozen voor transport per vliegtuig in plaats van per schip, wat haaks staat op de Co2-doelstellingen. “Daarnaast verschuift onze rol als makelaar meer naar het voortraject. Onze focus ligt bij het helpen van de klant bij schadepreventie.” Anneke wijst tenslotte op de alsmaar toenemende regelgeving: zoals ESG, sanctiewetgeving, verduurzaming, met alle bijkomende werkdruk, kosten en rapportageverplichtingen van dien. 

Daarnaast zien we vaker ‘schepen op zwart gaan’: zij zetten bewust hun locatiesysteem (AIS) uit en verdwijnen van de radar voor dubieuze transacties, waardoor ook het aanvaringsrisico toeneemt. Op schadegebied zegt Anneke dat de laatste tijd relatief meer claims voordoen als gevolg van slecht weer, waardoor geregeld containers overboord slaan. Tessa wijst op een toename van vertragingsschades doordat schepen vanwege de situatie rond de Rode Zee omvaren rond de Kaap de Goede Hoop. “Ook door de recente havenstakingen in het oosten van de VS neemt de kans op dit soort schadeclaims toe. 

Daarnaast zien wij de laatste tijd meer letselschadeclaims.” Volgens Jolien doen er zich minder schade-incidenten voor, maar neemt mede door de grotere schepen en hogere waarde per vervoerde goederen de schadelast toe. “Er hebben zich een aantal grote klappers voorgedaan. Hoewel zij mede door genoemde ontwikkelingen ook voor de komende tijd een verdere toename van de schadelast verwachten, zijn zij alle drie mede door de groeimogelijkheden positief gestemd over de toekomst van de transportverzekeringssector.